Các làng nghề lưu giữ hương vị cổ truyền Hà Nội

(Ảnh: Báo Lao Động).

1. Giá trị của các làng nghề ẩm thực truyền thống

1.1.  Bảo tồn bản sắc văn hóa

• Làng nghề ẩm thực truyền thống là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa lâu đời của địa phương, thể hiện qua cách chế biến, nguyên liệu, hương vị và phong cách thưởng thức món ăn.

• Mỗi món ăn truyền thống gắn liền với lịch sử, tập quán sinh hoạt và tín ngưỡng của người dân địa phương, tạo nên bản sắc văn hóa độc đáo.

• Giữ gìn làng nghề đồng nghĩa với việc bảo tồn những giá trị văn hóa quý báu này, truyền lại cho thế hệ mai sau.

1.2. Phát triển kinh tế

• Làng nghề ẩm thực truyền thống là nguồn thu nhập chính cho nhiều người dân địa phương, góp phần phát triển kinh tế khu vực.

• Các sản phẩm của làng nghề được tiêu thụ trong nước và xuất khẩu ra nước ngoài, tạo ra việc làm và nâng cao đời sống cho người dân.

• Phát triển làng nghề góp phần thúc đẩy du lịch địa phương, thu hút du khách đến tham quan và trải nghiệm văn hóa ẩm thực độc đáo.

1.3. Quảng bá văn hóa

• Làng nghề ẩm thực truyền thống là điểm đến hấp dẫn cho du khách, góp phần quảng bá văn hóa Việt Nam đến bạn bè quốc tế.

• Du khách đến tham quan làng nghề có cơ hội tìm hiểu về quy trình chế biến, thưởng thức món ăn và mua sắm các sản phẩm đặc sản.

• Quảng bá làng nghề góp phần nâng cao vị thế văn hóa của địa phương và thu hút đầu tư du lịch.

2. Các làng nghề ẩm thực - Nơi lưu giữ hương vị cổ truyền Hà Nội

2.1. Làng Vòng - Nơi lưu giữ hương cốm của mùa thu Hà Nội

Làng Cốm Vòng, còn được gọi là thôn Hậu, là một làng nghề truyền thống nổi tiếng nằm tại phường Dịch Vọng Hậu, quận Cầu Giấy, Hà Nội. Nơi đây được biết đến như một ngôi làng lưu giữ hương vị cốm dẻo thơm, thanh tao đã đi vào thi ca, nhạc họa và trở thành biểu tượng văn hóa ẩm thực đặc trưng của Hà Nội.

Đến với làng Cốm Vòng, du khách có thể tham quan các cơ sở sản xuất cốm, tìm hiểu về quy trình làm cốm truyền thống và thưởng thức hương vị cốm thơm ngon. (Ảnh: Instagram/@xuanle).

Để làm ra cốm ngon, người dân phải lựa chọn những bông lúa nếp non mẩy, hái vào lúc bình minh khi sương còn đọng trên lá. Sau khi hái, lúa được đem về rửa sạch, rang chín và giã nhuyễn, tạo nên hạt cốm dẻo thơm, xanh mướt.

Cốm Vòng có màu xanh ngọc bích, hạt cốm dẻo thơm, vị ngọt thanh, mang hương vị đặc trưng của lúa nếp non. Cốm thường được thưởng thức cùng chuối chín, dừa nạo hoặc ăn kèm với chè sen, tạo nên hương vị thanh tao, tinh tế.

2.2. Làng Ước Lễ - Ngôi làng giữ lửa nghề giò chả

Làng Ước Lễ, thuộc xã Tân Ước, huyện Thanh Oai, Hà Nội, là một làng nghề truyền thống nổi tiếng với nghề làm giò chả hơn 500 năm tuổi. Nơi đây được mệnh danh là "vựa giò chả" của thủ đô, lưu giữ hương vị giò chả thơm ngon, đậm đà đã trở thành món ăn đặc sản được nhiều người yêu thích và là niềm tự hào của người dân Ước Lễ.

Giò chả thường được ăn kèm với bánh chưng, dưa góp, bánh dày, bánh mì.... (Ảnh: Instagram/@meoomeooshop).

Để làm ra giò chả ngon, người dân phải lựa chọn nguyên liệu tươi ngon, gồm thịt lợn nạc vai, mỡ, bì, gia vị và các loại thảo mộc đặc trưng. Sau khi sơ chế nguyên liệu, thịt được xay nhuyễn, tẩm ướp gia vị và đem đi luộc hoặc nướng.

Giò chả được sử dụng trong nhiều dịp lễ Tết, cúng bái và là món quà đặc sản được nhiều người yêu thích. Làng Ước Lễ đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, góp phần gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc.

2.3. Làng Phú Thượng - Nghề làm xôi trở thành Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia

Làng Xôi Phú Thượng, còn được gọi là làng Gạ, nằm ven sông Hồng thuộc phường Phú Thượng, quận Tây Hồ, Hà Nội. Nơi đây nổi tiếng từ lâu đời với nghề nấu xôi truyền thống, lưu giữ hương vị xôi dẻo thơm, đã trở thành món ăn đặc sản được nhiều người yêu thích và là niềm tự hào của người dân Phú Thượng.

Xôi Phú Thượng có nhiều loại khác nhau như: xôi gấc, xôi đỗ xanh, xôi xéo, xôi chè,… Mỗi loại xôi đều có hương vị đặc trưng riêng. (Ảnh: Instagram/@chubehanoi).

Gạo nếp để đồ xôi Phú Thượng phải là loại gạo mới nhất, được vo sạch, ngâm khoảng 3 tiếng, sau đó vo lại lần nữa cho đến khi nước trong. Xôi Phú Thượng được đồ từ tối hôm trước khi bán. Khi xôi chín, người ta sẽ dỡ ra rổ, đảo đều để xôi thoát hơi. Đến khoảng 3 giờ sáng hôm sau, xôi được đồ lại một lần nữa. Nhờ được đồ qua hai lửa, xôi Phú Thượng có thể giữ được độ dẻo thơm dù để qua ngày, khác biệt hoàn toàn so với các loại xôi khác thường bị cứng sau khi nguội.

2.4. Làng Thanh Trì - Làng nghề tráng bánh cuốn thủ công

Làng Thanh Trì nằm tại phường Thanh Trì, quận Hoàng Mai, Hà Nội. Nơi đây nổi tiếng từ lâu đời với nghề làm bánh cuốn truyền thống. Nhờ hương vị thơm ngon, độc đáo, bánh cuốn Thanh Trì nhanh chóng được nhiều người ưa chuộng và trở thành món ăn sáng khoái khẩu của nhiều người dân Hà Nội.

Bánh cuốn là niềm tự hào của người dân Thanh Trì. (Ảnh: Instagram/@_troosismeee).

Bánh cuốn Thành Trì được làm từ gạo tẻ ngon, ngâm nước vo sạch và xay nhuyễn thành bột. Bột được tráng mỏng trên khuôn vải, hấp chín. Bánh cuốn Thanh Trì có màu trắng ngần, mỏng tang như tờ giấy, mềm mịn và dai dai. Bánh thường được ăn kèm với chả quế, mộc nhĩ, thịt băm, hành phi và nước mắm pha chua ngọt, tạo nên hương vị hài hòa, kích thích vị giác.

2.5. Làng Tranh Khúc - Làng nghề bánh chưng lớn nhất Hà Nội 

Làng Tranh Khúc, nằm ở xã Duyên Hà, huyện Thanh Trì, Hà Nội, từ lâu đã nổi tiếng với nghề làm bánh chưng truyền thống. Nơi đây được mệnh danh là "vựa bánh chưng" của thủ đô, cung cấp cho thị trường hàng nghìn chiếc bánh mỗi ngày, đặc biệt là vào dịp Tết Nguyên Đán.

Làng nghề bánh chưng Tranh Khúc không chỉ là nơi sản xuất bánh chưng mà còn là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. (Ảnh: Instagram/@jay_storee2).

Quy trình làm bánh chưng của làng cũng rất cầu kỳ, đòi hỏi sự khéo léo và tỉ mỉ của người làm. Để làm ra những chiếc bánh chưng thơm ngon, người dân Tranh Khúc phải lựa chọn nguyên liệu kỹ lưỡng: gạo nếp cái hoa vàng, đậu xanh, thịt lợn ba chỉ, hành lá, muối... Gạo nếp được vo sạch, ngâm qua đêm rồi vớt ra để ráo nước. Đậu xanh cũng được ngâm, đãi vỏ và hấp chín. Thịt lợn được tẩm ướp gia vị vừa ăn. Lá dong được rửa sạch, phơi khô và cắt thành từng miếng vuông vắn. Bánh chưng được gói bằng tay một cách khéo léo, tỉ mỉ, tạo thành hình vuông đẹp mắt. Sau đó, bánh được luộc trong nồi nước sôi lớn trong suốt 8 - 10 tiếng.

Bánh chưng Tranh Khúc có hương vị thơm ngon, dẻo dẻo, đậm đà. Nếp được nấu chín kỹ, quyện cùng vị béo của thịt lợn, vị ngọt của đậu xanh và vị thơm của lá dong, tạo nên một món ăn đặc sản Tết Nguyên Đán không thể thiếu trong mâm cỗ của người dân Hà Nội.

2.6. Làng So - Làng miến dong “xứ Đoài”

Làng So, còn có tên gọi khác là Sơn Lộ, thuộc xã Tân Hòa, huyện Quốc Oai, Hà Nội. Nơi đây cung cấp cho thị trường hàng nghìn tấn miến mỗi năm, góp phần tạo nên thương hiệu miến dong Việt Nam vang danh khắp cả nước.

 Miến dong làng So có thể được chế biến thành nhiều món ăn ngon như miến xào, miến lươn, miến gà, miến chay,... (Ảnh: Hà Nội Mới).

Miến dong làng So được làm từ những nguyên liệu tự nhiên, gồm củ dong riềng, nước và tro bếp. Củ dong riềng được gọt vỏ, thái lát mỏng và ngâm trong nước tro trong khoảng 3 ngày để loại bỏ tạp chất. Sau đó, củ dong được vớt ra, rửa sạch và xay nhuyễn thành bột. Bột dong được hòa với nước, tráng thành những tấm mỏng và phơi trên giàn tre dưới ánh nắng mặt trời. Khi miến đã khô, người thợ sẽ cắt thành những sợi nhỏ và đóng gói thành phẩm.

Miến dong làng So có màu trắng ngà, sợi miến dai ngon, khi nấu chín không bị nát, bở. Miến có vị ngọt thanh, thơm hương dong riềng, tạo nên một món ăn hấp dẫn và bổ dưỡng.

2.7. Làng Phú Đô - Làng bún nức tiếng Kinh kỳ

Làng Phú Đô, thuộc xã Mễ Trì, huyện Từ Liêm, Hà Nội. Trải qua bao thăng trầm lịch sử, nghề làm bún vẫn được người dân làng Phú Đô gìn giữ và phát huy, trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa và kinh tế của địa phương.

Bún Phú Đô có thể được chế biến thành nhiều món ăn ngon như bún chả, bún thang, bún ốc,... (Ảnh: HTV - Đài Hà Nội).

Bún Phú Đô được làm từ những nguyên liệu gồm gạo tẻ ngon, men bún và nước. Gạo tẻ được vo sạch, ngâm qua đêm và xay nhuyễn thành bột. Bột được pha với men bún và ủ trong khoảng 2 tiếng để lên men. Sau đó, bột được tráng thành những sợi mỏng trên những chiếc nồi hấp bằng củi. Bún được phơi trên giàn tre dưới ánh nắng mặt trời cho đến khi khô hẳn.

2.8. Làng Thạch Xá - Dẻo thơm chè lam truyền thống

Làng Thạch Xá, thuộc xã Thạch Xá, huyện Thạch Thất, Hà Nội - Nơi lưu giữ bí quyết làm chè lam độc đáo, mang đến hương vị thơm ngon, dẻo ngọt, đậm đà đã trở thành món quà đặc sản được nhiều người yêu thích. 

​​

Chè lam Thạch Xá có thể được thưởng thức cùng với trà nóng. (Ảnh: Báo Lao động).

Chè lam Thạch Xá được làm từ gạo nếp cái hoa vàng, lạc, gừng, vừng và mật mía. Gạo nếp được vo sạch, ngâm qua đêm và rang chín. Lạc được rang chín, bóc vỏ và giã nhỏ. Gừng được thái sợi và sao vàng. Vừng được rang chín và xay nhuyễn. Mật mía được nấu thành keo. Sau đó, tất cả các nguyên liệu được trộn đều với nhau và nấu trên bếp lửa cho đến khi sệt lại. Cuối cùng, chè lam được đổ vào khuôn và cắt thành từng miếng nhỏ.

Chè lam Thạch Xá có màu vàng ươm, dẻo thơm, ngọt thanh. Vị ngọt của mật mía quyện cùng vị béo của lạc, vị cay của gừng và vị thơm của vừng tạo nên một hương vị đặc trưng không thể nào quên. 

Hanvista chúc bạn có những trải nghiệm thú vị tại các làng nghề truyền thống!